Theo các doanh nghiệp xây dựng, từ cuối năm 2020 đến nay, giá các loại vật liệu xây dựng hầu như liên tục tăng. Tính đến đầu tháng 3/2023, giá xi măng tăng khoảng 70% so với quý IV/2020; giá thép chững lại trong mấy tháng gần đây, song vẫn tăng khoảng 35 - 40%; giá nhựa đường, đá xây dựng, cát đổ nền, gạch lát đường… tăng khoảng 30 - 35% so với cuối năm 2021.
Giá vật liệu xây dựng tăng cao, dẫn tới nhiều doanh nghiệp xây dựng có tâm lý thi công cầm chừng để chờ hướng dẫn điều chỉnh bù giá vật liệu xây dựng. Nhiều doanh nghiệp trong ngành Xây dựng chia sẻ, giá vật liệu xây dựng tăng cao, trong khi đó chủ đầu tư lại nợ vốn kéo dài, dẫn tới các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Cụ thể, khi giá nguyên vật liệu, chi phí nhân công đã tăng 20 - 30% so với giá trị hợp đồng, song việc điều chỉnh giá vật liệu ở một số mặt hàng của các cơ quan quản lý nhà nước chưa phù hợp với giá thị trường.
Ông Nguyễn Xuân Luật, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Minh Luật (Bình Lục) chia sẻ, nếu như vào đầu năm 2022, nhiều doanh nghiệp nhận thầu công trình lúc đó giá vật liệu xây dựng còn thấp, sau đó đồng loạt giá vật liệu xây dựng tăng đột biến, có những loại tăng 30 - 40% khiến cho các doanh nghiệp gặp không ít khó khăn. Hơn nữa, sau khi hoàn thành công trình, chủ đầu tư lại chậm trả vốn, có những công trình thanh toán 5 - 7 năm chưa xong, dẫn tới càng khó khăn thêm. Chúng tôi kiến nghị Nhà nước sớm có chính sách bình ổn giá vật liệu xây dựng và điều chỉnh giá vật liệu xây dựng phù hợp với giá thị trường để giúp doanh nghiệp giảm bớt khó khăn, đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình. Đối với các công trình đã làm xong, đưa vào sử dụng, chủ đầu tư cũng cần bố trí nguồn vốn cho nhà thầu, tránh tình trạng nợ đọng vốn kéo dài, khó khăn cho doanh nghiệp.
Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường đang thi công đường nối 2 cao tốc Cầu giẽ - Ninh Bình và Hà Nội - Hải Phòng.
Cùng với Công ty TNHH Xây dựng Minh Luật, Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Khánh Hưng (Bình Lục) cũng gặp khó khăn khi chủ đầu tư nợ đọng vốn, giá vật liệu xây dựng tăng. Đến thời điểm này, giá trị các công trình mà doanh nghiệp đã thi công đạt khoảng hơn 100 tỷ đồng, trong đó có nhiều công trình đã đưa vào sử dụng, song phần lớn nguồn vốn chủ đầu tư vẫn chưa thanh toán được. Để duy trì hoạt động, doanh nghiệp vẫn phải vay vốn bên ngoài chi trả lương công nhân và chi trả tiền mua vật liệu xây dựng.
Ông Nguyễn Văn Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Khánh Hưng cho biết, trong thời gian vừa qua, nguồn thu ngân sách bị giảm do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế đã tác động mạnh mẽ đến sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng, nhất là những doanh nghiệp thi công công trình bằng vốn ngân sách nhà nước. Năm 2023, xác định sẽ là một năm tiếp tục khó khăn nên Công ty sẽ cố gắng hoàn thiện các công trình đang thi công dở dang, bảo đảm đúng tiến độ đã cam kết với chủ đầu tư. Đồng thời, doanh nghiệp cũng đề nghị chủ đầu tư nhanh chóng bố trí nguồn vốn trả nợ cho các công trình đã hoàn thành, giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp.
Thực tế cho thấy, nhiều năm qua, khi xây dựng nông thôn mới, các xã trên địa bàn tỉnh đã đồng loạt thi công các công trình, như đường giao thông, trường học, trụ sở, nhà văn hóa trung tâm… để đạt tiêu chí. Tuy nhiên, có nhiều xã chưa xác định được rõ nguồn đầu tư, hoặc chỉ chuẩn bị được một phần đầu tư cũng cho khởi công công trình, dẫn tới khi làm xong không thanh toán cho nhà thầu theo kế hoạch. Cùng với đó, ảnh hưởng của dịch Covid-19, kinh tế suy thoái, thu ngân sách giảm, giá vật liệu xây dựng tăng cao so với giá quy định của cơ quan quản lý Nhà nước đã tác động mạnh mẽ đến các doanh nghiệp xây dựng những công trình bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước. Đối với doanh nghiệp thi công xây dựng công trình nhà xưởng cho các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp trong các khu công nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn khi thu hồi nợ. Bởi thực tế nhiều doanh nghiệp đang xây dựng nhà xưởng do ảnh hưởng của dịch bệnh đã phải dừng lại, gián đoạn sản xuất, chưa thu xếp được nguồn tài chính trả nợ.
Để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp trong ngành Xây dựng, việc tăng cường công tác quản lý khởi công xây dựng các công trình mới là hết sức quan trọng. Khi xây dựng công trình, chủ đầu tư cũng cần xác định rõ nguồn vốn mới đầu tư xây dựng, tránh tình trạng xây dựng rồi nợ chồng chất ảnh hưởng cả đến doanh nghiệp và công trình thi công, làm giảm hiệu quả nguồn vốn đầu tư. Đồng thời, các địa phương cũng cần tập trung khai thác nguồn vốn để trả nợ nhà thầu, trong đó đẩy nhanh việc đấu giá quyền sử dụng đất, thu ngân sách trả nợ công.
Các cơ quan xây dựng đơn giá vật liệu xây dựng, cũng cần bám sát việc tăng giá của thị trường vật liệu xây dựng, bảo đảm công bố mức giá của Nhà nước phù hợp với giá thị trường, nhằm tháo gỡ khó khăn cho nhà thầu. Về lâu dài, cần có giải pháp bình ổn giá vật liệu xây dựng và có thể cấp bù giá hỗ trợ doanh nghiệp trong thời điểm giá vật liệu xây dựng tăng đột biến, tránh tình trạng, khi giá vật liệu xây dựng tăng cao, chủ đầu tư nợ đọng vốn kéo dài, nhiều nhà thầu thi công cầm chừng, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công.
VLXD.org (TH/ Báo Hà Nam)