Hoạt động khai thác, vận chuyển cát tại một điểm mỏ thuộc thị trấn Thiệu Hóa (Thanh Hóa).
Theo Quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có khoảng 124 mỏ, điểm mỏ cát làm vật liệu xây dựng, với tổng diện tích 571 ha, trữ lượng khoảng 18 triệu m³. Hiện toàn tỉnh có 27 mỏ cát làm vật liệu xây dựng thông thường được cấp phép khai thác còn thời hạn. Tổng trữ lượng là trên 6,5 triệu m³; tổng công suất hằng năm là 562.012 m³. Việc cấp phép khai thác cát đã góp phần cung cấp kịp thời nguồn vật liệu phục vụ các công trình xây dựng, cơ sở hạ tầng trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là đối với một số dự án trọng điểm. Tuy nhiên, trong quá trình khai thác vẫn còn những tổ chức, cá nhân chưa chấp hành đầy đủ các quy định pháp luật hiện hành. Việc khai thác ra ngoài vị trí mỏ được cấp; khai thác vượt công suất; quá trình vận chuyển làm ảnh hưởng đến môi trường, đường giao thông... có lúc, có nơi vẫn còn diễn ra. Đặc biệt, vẫn còn những trường hợp khai thác cát trái phép với quy mô nhỏ lẻ ở một số địa phương như Thọ Xuân, Thạch Thành...
Theo đánh giá của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng khai thác cát trái phép như nguồn cung về cát xây dựng từ các mỏ được cấp phép không đáp ứng nhu cầu thực tế dẫn đến tình trạng khan hiếm cát, đẩy giá cát lên cao. Việc quản lý các phương tiện (tàu, thuyền) trên sông còn hạn chế, chưa đăng ký, đăng kiểm, nhiều trường hợp người dân chài sử dụng thuyền là phương tiện sinh sống kết hợp việc vận chuyển cát, khai thác cát. Cùng với đó là một số đơn vị lợi dụng giấy phép được cấp để khai thác vượt ranh giới mỏ, do việc thảo phao (mốc giới mỏ) bị dịch chuyển do ảnh hưởng của mưa, bão, dòng chảy...
Từ yêu cầu thực tiễn cũng như thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, hàng năm, Sở TN&MT, ngành chức năng của tỉnh đã tổ chức nhiều đợt kiểm tra hoạt động khai thác, tập kết cát của các tổ chức, cá nhân. Tính từ đầu năm 2023 đến nay, cơ quan chức năng của tỉnh đã kiểm tra đột xuất hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông đối với 15 mỏ cát được cấp phép trên địa bàn tỉnh; tổ chức 4 lượt kiểm tra đột xuất theo phản ánh của báo chí, người dân về hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn tỉnh. Kết quả kiểm tra cho thấy vẫn còn những đơn vị khai thác vượt công suất.
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, Sở TN&MT đã có công văn yêu cầu các tổ chức, cá nhân được phép khai thác cát, sỏi lòng sông thực hiện các nghĩa vụ theo quy định có liên quan đến khai thác khoáng sản; khai thác tiết kiệm tài nguyên khoáng sản, bảo vệ môi trường trong và sau khi khai thác, không khai thác khu vực có nguy cơ xảy ra sạt lở bờ sông, ảnh hưởng đến dòng chảy... Đặc biệt, qua kiểm tra đã kịp thời báo cáo UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi các hoạt động khai thác cát trái phép trên địa bàn tỉnh, từng bước đưa hoạt động này đi vào nền nếp.
Với sự vào cuộc quyết liệt từ ngành chức năng, cấp ủy, chính quyền các cấp, tình trạng khai thác, tập kết cát, sỏi trái phép trên địa bàn tỉnh từng bước được kiềm chế, song vẫn tiềm ẩn nguy cơ bùng phát bất cứ lúc nào. Vì vậy, nhiệm vụ đặt ra cho ngành chức năng là cần có giải pháp quản lý chặt chẽ các phương tiện (tàu, thuyền) hoạt động trên các tuyến sông, kiểm soát chặt chẽ các phương tiện lưu hành, xử lý nghiêm các trường hợp tàu thuyền chưa đăng ký, đăng kiểm nhưng vẫn hoạt động trên sông. Đồng thời, tăng cường hỗ trợ các lực lượng tại địa phương cấp huyện, cấp xã về phương tiện, trang thiết bị và kinh phí để duy trì các tổ tuần tra kiểm soát và xử lý kịp thời các hoạt động khai thác cát trái phép trên sông, lập lại trật tự trong quản lý khai thác, góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên khoáng sản, bảo đảm cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
VLXD.org (TH/ Báo Thanh Hóa)