>> VLXD nhập khẩu kém chất lượng đang lũng đoạn thị trường
Theo Bộ Công Thương, 2015 sẽ tiếp tục là năm doanh nghiệp thép trong nước gặp nhiều khó khăn do cung vượt cầu và
thép nhập khẩu từ Nga và Trung Quốc đang gây sức ép.
Còn theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), hiện nay tổng năng lực sản xuất
ngành thép cả nước lên đến 22 triệu tấn, tuy nhiên nhu cầu tiêu thụ lại rất khiêm tốn.
Cụ thể,
nhu cầu tiêu thụ thép xây dựng cả nước trong năm 2015 dự báo chỉ khoảng 6 triệu tấn, trong khi công suất
thép xây dựng của các nhà máy hiện lên đến 11 triệu tấn, vượt gần gấp đôi nhu cầu. Như vậy, sẽ có ít nhất gần 50%
lượng thép sản xuất được tiếp tục bị lưu kho trong năm 2015.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra đối với các nhà sản xuất phôi thép, tôn mạ và tôn mạ phủ màu khi cung sẽ vượt 1,5-2 lần nhu cầu sử dụng trong năm mới. Thí dụ, công suất phôi thép 10 triệu tấn trong khi nhu cầu chỉ 5,5 triệu tấn/năm; công suất tôn mạ và sơn phủ màu đạt 2,5 triệu tấn/năm nhưng tiêu thụ chỉ khoảng 1,3 triệu tấn/năm... Theo dự báo của VSA ngành thép năm 2015 sẽ có mức tăng trưởng khoảng 11,8% so với năm 2014.
Có một nghịch lý, khi nhiều năm qua khi các DN trong nước hoàn toàn có thể tự chủ trong sản xuất các sản phẩm thép, tuy nhiên, chúng ta vẫn tiếp tục nhập khẩu. Thí dụ, thép xây dựng trong nước sản xuất được và đang dư thừa, nhưng theo số liệu của Tổng cục Hải quan, đến giữa tháng 9-2014, kim ngạch nhập khẩu thép các loại của doanh nghiệp trong nước đạt giá trị hơn 5,05 tỷ USD, tăng 316 triệu USD (tương đương 6,7%) so với cuối năm 2013.
Số lượng
thép nhập khẩu tăng đồng nghĩa với thị phần của doanh nghiệp trong nước giảm xuống. Thép dây ở Việt Nam cơ cấu 20-25% nhưng hiện tại thị phần đã xuống dưới 20%, nhiều nhà máy sản xuất sắt, thép khu vực phía Bắc phải đóng cửa, một số nhà đầu tư lớn cũng xin rút vốn trước áp lực dư cung ở trong nước.
Chưa hết, tình hình tiêu thụ có phần bi đát trên được các chuyên gia đánh giá là tương đối, thậm chí có thể không chạm được ngưỡng dự báo, khi trong năm 2015 ngoài sự cạnh tranh khốc liệt đến từ thép giá rẻ chứa nguyên liệu Bo đến từ Trung Quốc, thép Việt Nam sẽ gặp phải đối thủ đáng gờm khác là thép nhập khẩu từ Nga sau khi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh thuế quan Nga - Belarus - Kazakhstan được ký kết.
Bởi Nga vốn có lợi thế về sản xuất thép, với tổng sản lượng hơn 70 triệu tấn/năm, đứng thứ 5 thế giới, chi phí sản xuất thấp, nguồn nguyên liệu tại chỗ phong phú, công nghệ cao hơn Việt Nam… “Với tình hình này có thể tạo nên thêm 1 năm điêu đứng cho các nhà sản xuất thép trong nước vốn dĩ đã cực kỳ khó khăn” - ông Đỗ Duy Thái, Tổng giám đốc Tổng công ty Thép Việt, nhận định.
Nhiều doanh nghiệp trong ngành đã thẳng thắn cho rằng việc cạnh tranh với những đại gia như Nga hay Trung Quốc là điều không thể. Khi hàng rào thuế quan không thể dựng lên để bảo vệ ngành thép trong nước, nhiều doanh nghiệp đã kỳ vọng vào những yếu tố bảo hộ mang tính kỹ thuật, để ít nhất có thể tạo dựng được sự cạnh tranh công bằng cho mình.