Cụ thể, theo Lệnh số 25-01, Bộ Công thương Philippines đã khởi xướng điều tra theo biện pháp tự vệ đối với hai loại xi măng nhập khẩu từ một số nước bao gồm xi măng portland (portland cement) mã AHNT Code 2523.29.90 và xi măng hỗn hợp (blended cement) mã AHNT Code 2523.90.00 theo Danh mục Biểu thuế quan hài hòa Asean (AHNT - Asean Harmonized Tariff Nomenclature). Cuộc điều tra được tiến hành đối với 2 loại xi măng nhập khẩu nêu trên trong giai đoạn 2019 - 2024.
Căn cứ Điều 7 Đạo luật số 8800, Luật Phòng vệ thương mại, dựa trên chứng cứ thu thập được và thông tin từ các bên liên quan, Bộ Công thương Philippines sau quá trình điều tra sơ bộ đã xác định có mối quan hệ nhân quả trực tiếp giữa sự gia tăng khối lượng xi măng nhập khẩu với thiệt hại thực tế của ngành sản xuất xi măng trong nước.
Theo quy định pháp luật về tự vệ của Philippines, Bộ Công thương nước này có thẩm quyền điều tra sơ bộ dựa trên khiếu nại từ doanh nghiệp hoặc Hiệp hội doanh nghiệp, hoặc tự khởi xướng dựa trên thông tin, tài liệu, chứng cứ thu thập được. Do đó, cơ quan này quyết định áp thuế tự vệ tạm thời 400 Peso/tấn (tương đương 16 Peso/túi 40kg) đối với các loại xi măng mã AHNT Code 2523.29.90 và 2523.90.00 trong thời gian Ủy ban Thuế Philippines tiến hành điều tra chính thức. Ủy ban Thuế trên cơ sở kết quả điều tra chính thức sẽ đề xuất tiếp tục, dỡ bỏ hay điều chỉnh mức thuế tự vệ chính thức và Bộ Công thương Philippines sẽ đưa ra quyết định cuối cùng dựa trên đề xuất này.
Thuế tự vệ tạm thời sẽ được áp dụng trong thời gian 200 ngày kể từ ngày Cục Hải quan Philippines ban hành Lệnh áp thuế. Bộ Công thương liệt kê danh sách các quốc gia và vùng lãnh thổ được miễn áp dụng thuế tự vệ tạm thời, tuy nhiên không có tên Việt Nam trong danh sách được loại trừ.
Thương vụ Việt Nam tại Philippines cho biết, theo báo cáo điều tra, trong quá trình điều tra sơ bộ, Bộ Công thương Philippines xác định danh sách có 33 doanh nghiệp xuất khẩu xi măng vào thị trường Philippines, trong đó có các doanh nghiệp Việt Nam. Bộ Công thương Philippines đã gửi bảng câu hỏi, tuy nhiên, chỉ có 9/33 doanh nghiệp xuất khẩu trả lời bảng câu hỏi, trong đó có 6 doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam.
Trong báo cáo điều tra sơ bộ do Bộ Công thương Philippines công bố, xi măng của Việt Nam chiếm thị phần lớn nhất trong tổng số xi măng nhập khẩu của Philippines. Cụ thể, các năm 2019, 2020, 2021, 2022, 2023 và 2024, xi măng của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này lần lượt là 4,23 triệu tấn, 5,37 triệu tấn, 6,38 triệu tấn, 6,34 triệu tấn, 6,87 triệu tấn và 7,20 triệu tấn, chiếm thị phần lần lượt là 79,41%, 91,41%, 92,59%, 94,76%, 98,09% và 94,40% trong tổng số lượng xi măng nhập khẩu của Philippines. Với số liệu như nêu trong báo cáo, việc Philippines áp thuế tự vệ tạm thời đối với xi măng nhập khẩu sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới xuất khẩu xi măng của Việt Nam.
Để hạn chế thấp nhất những thiệt hại không đáng có, Thương vụ Việt Nam tại Philippines khuyến cáo, trong giai đoạn điều tra chính thức sắp tới do Ủy ban Thuế tiến hành, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam cần lưu ý phối hợp cung cấp thông tin cho cơ quan điều tra nhằm tránh trường hợp bị cơ quan điều tra đưa ra những quyết định bất lợi cho mình dựa trên những thông tin không đầy đủ hoặc thông tin mà họ sẵn có.
Nội dung chính của điều tra tự vệ “xem xét đánh giá mức độ thiệt hại nghiêm trọng của ngành sản xuất trong nước do tác động của xi măng nhập khẩu”. Do đó, cần có một đại diện của các doanh nghiệp ngành Xi măng đứng ra tổ chức cho các doanh nghiệp cùng nhau xem xét, cung cấp thông tin và có tiếng nói chung với cơ quan điều tra của Philippines trong việc xem xét và phân tích các thiệt hại thực tế và mối quan hệ giữa những thiệt hại này với việc gia tăng khối lượng của xi măng nhập khẩu.
VLXD.org (TH)