Ông Âu Anh Tuấn, quyền Cục trưởng Cục Giám sát quản lý hải quan - Tổng cục Hải quan cho biết đã "khoanh vùng" 15 nhóm hàng như: Dệt may, da giày và túi xách; máy vi tính; điện tử và linh kiện; điện gia dụng và linh kiện; điện thoại và linh kiện; sắt thép và các sản phẩm sắt thép; gỗ và các sản phẩm gỗ... có nguy cơ gian lận, giả mạo xuất xứ do có sự gia tăng đột biến về kim ngạch nhập khẩu từ Trung Quốc và xuất khẩu sang thị trường như Mỹ.
Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết, tính riêng trong 8 tháng năm 2019 đã có có 7 vụ việc điều tra đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Ngoài ra một số nước đang xem xét khởi xướng các vụ việc khác. Sản phẩm bị điều tra chủ yếu là nhôm, thép, sợi đồ gia dụng điện tử thuỷ sản, gỗ ván ép, lốp xe, pin mặt trời…Nhìn chung các mặt hàng bị điều tra đều là các mặt hàng Mỹ, EU đã áp thuế phòng vệ thương mại đối với các sản phẩm của Trung Quốc.
Mới đây, Cục Phòng vệ thương mại - Bộ Công Thương đã đưa ra cảnh báo 13 mặt hàng xuất khẩu sang 3 thị trường Hoa Kỳ, EU và Canada có nguy cơ bị điều tra phòng vệ thương mại, chống lẩn tránh thuế.
Trong Danh sách cảnh báo của Cục Phòng vệ thương mại cập nhật đến tháng 7/2019, đứng đầu là các sản phẩm gồm gỗ dán dùng nguyên liệu làm gỗ cứng, đá nhân tạo, đồ bằng sắt, nệm mút, xe đạp điện, lốp xe tải/xe khách, thép chống ăn mòn, vành thép không gỉ, thép tấm cán nóng, sản phẩm đúc bằng gang, xơ sợi tổng hợp, ruy băng trang trí...
Bộ Công Thương phân loại theo bốn mức độ cảnh báo. Các sản phẩm ở mức 4 và 3 là nhóm mặt hàng cần tiến hành theo dõi chặt chẽ, kiểm tra hoạt động của các doanh nghiệp liên quan. Nhóm sản phẩm ở mức cảnh báo 2 và mức 1 là nhóm cần quan tâm và tiếp tục theo dõi.
Trong đó, mức cảnh báo 4 có mặt hàng gỗ dán, đây là mặt hàng có nguy cơ cao bị gian lận xuất xứ.
Theo Cục An ninh kinh tế (Bộ Công an), thực tế cho thấy có hiện tượng các doanh nghiệp Việt Nam nhập khẩu gỗ dán từ Trung Quốc, sau đó gia công để xuất khẩu hoặc bán cho các doanh nghiệp khác xuất khẩu sang Mỹ. Bên cạnh đó, xuất hiện tình trạng các doanh nghiệp nước ngoài “núp bóng” đầu tư lấy xuất xứ hàng hóa (C/O) để xuất khẩu gỗ dán sang thị trường Mỹ nhằm lẩn tránh thuế.
Cụ thể, tháng 11/2018, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Mỹ khởi xướng điều tra chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại bằng hình thức chuyển tải đối với các sản phẩm gỗ dán nhập khẩu từ Việt Nam trên cơ sở nghi ngờ Công ty Finewood Việt Nam có các hành vi lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại.
Từ tháng 10/2018 đến 5 tháng đầu năm 2019, Mỹ đã tiến hành điều tra chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại đối với sản phẩm gỗ dán nên USITC không công khai số liệu một số sản phẩm có kim ngạch nhập khẩu cao từ Trung Quốc và Việt Nam để đảm bảo tính khách quan trong quá trình điều tra.
Danh sách cảnh báo mức 3 có mặt hàng đá nhân tạo, giá để đồ bằng sắt, đệm mút, xe đạp điện, lốp xe tải và xe khách, thép chống ăn mòn. Sự gia tăng đột biến trong kim ngạch nhập khẩu của Mỹ đối với sản phẩm đệm từ Việt Nam, do đó, sản phẩm này có khả năng xảy ra nguy cơ bị điều tra chống bán phá giá hoặc chống lẩn tránh thuế.
Các sản phẩm ở mức cảnh báo 2 là vành thép không gỉ, thép tấm cán nóng, sản phẩm đúc bằng gang, xơ sợi tổng hợp.
Các sản phẩm ở mức cảnh báo 1 gồm thép chống ăn mòn, ruy băng trang trí.
Theo các chuyên gia, việc nhập hàng Trung Quốc về gắn mác hàng Việt không chỉ đẩy nhiều doanh nghiệp sản xuất Việt Nam đến chỗ phá sản, mà còn tiềm ẩn nguy cơ hàng Việt bị áp thuế trừng phạt với mức cao từ các quốc gia nhập khẩu.
TH/TC Tài chính