Lịch sử ra đời của các loại
vật liệu xây dựng là hành trình dài song hành cùng sự phát triển của văn minh nhân loại. Dưới đây là tóm tắt quá trình hình thành và phát triển các nhóm vật liệu xây dựng chính qua từng giai đoạn lịch sử:
1. Vật liệu tự nhiên thời tiền sử – cổ đại
Tiền sử: Người tiền sử dùng đá để dựng nhà, hang động là nơi trú ngụ ban đầu. Gỗ và đất sét dùng để tạo nhà ở đơn giản.
Ai Cập cổ đại (xấp xỉ 3000 Trước Công Nguyên): Gạch đất sét phơi nắng được sử dụng trong các công trình như kim tự tháp, lăng mộ. Đá vôi dùng để ốp lát, xây dựng.
Lưỡng Hà – Babylon: Gạch đất sét nung đầu tiên xuất hiện. Bitum (nhựa đường tự nhiên) dùng làm vật liệu chống thấm.
Hy Lạp – La Mã cổ đại: Người La Mã phát minh ra “bê tông pozzolan” – tổ tiên của bê tông hiện đại, dùng tro núi lửa trộn vôi, nước.
2. Trung đại – Phục Hưng (500 – 1600 Sau Công Nguyên)
Châu Âu: Gạch nung, đá tảng được sản xuất hàng loạt hơn, dùng trong lâu đài, nhà thờ Gothic, tường thành.
Trung Quốc: Dùng gạch, ngói đất nung để xây Vạn Lý Trường Thành, các công trình cung đình.
3. Thời kỳ Cận – Hiện đại (thế kỷ 18–20)
Thế kỷ 18: Joseph Aspdin phát minh ra xi măng Portland (1824), nền tảng cho bê tông hiện đại.
Thế kỷ 19: Cách mạng công nghiệp thúc đẩy phát triển kết cấu thép trong nhà cao tầng.
Cuối thế kỷ 19: Joseph Monier phát triển bê tông cốt thép – giải pháp cho các công trình chịu lực lớn.
4. Thế kỷ 20 – nay: Kỷ nguyên vật liệu tổng hợp và xanh
1950–1970: Áp dụng rộng rãi nhựa PVC, sợi thủy tinh trong cửa, ống nước, cách âm cách nhiệt.
1980–2000: Panel tấm lớn, tấm cách nhiệt PU/PIR phát triển mạnh.
2000–nay: Gạch không nung, bê tông geopolymer, xi măng ít phát thải CO₂, xi măng xanh, vật liệu xây dựng không nung, vật liệu tái chế.
5. Các nhóm vật liệu phổ biến hiện nay
Vật liệu vô cơ: Xi măng, bê tông, kính, gạch bền chắc, chịu lực được sản xuất hàng loạt
Vật liệu hữu cơ: Gỗ, nhựa, sơn (gỗ tái tạo, nhựa sinh học) thân thiện môi trường
Vật liệu tổng hợp: Composite, panel nhẹ, bền, chống cháy, thi công nhanh
Vật liệu thông minh: Kính tự điều chỉnh, bê tông tự lành được ứng dụng công nghệ cao, tiết kiệm năng lượng.
Kết luận
Lịch sử phát triển của vật liệu xây dựng gắn liền với lịch sử phát triển của loài người, trải qua các giai đoạn từ sử dụng vật liệu tự nhiên thô sơ đến các loại vật liệu hiện đại, phức tạp. Ban đầu, con người sử dụng đá, gỗ, tre, nứa để xây dựng. Sau đó, gạch, vữa, và xi măng ra đời, đánh dấu bước tiến quan trọng.
Theo quá trình phát triển, từ vật liệu tự nhiên thô sơ, nhân loại đã phát triển các loại vật liệu tiên tiến, thân thiện môi trường và phù hợp với tiêu chuẩn xây dựng hiện đại. Cuộc cách mạng công nghiệp mang đến sự xuất hiện của thép và bê tông, mở ra kỷ nguyên mới cho ngành xây dựng.
Lịch sử vật liệu xây dựng phản ánh sự tiến hóa không ngừng của công nghệ và nhu cầu xã hội. Từ đá và bùn thời nguyên thủy, đến bê tông xanh và vật liệu tái chế ngày nay, con người ngày càng hướng đến các giải pháp bền vững, hiệu quả và thân thiện môi trường.
BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:
>> Lịch sử hình thành và phát triển ngành vật liệu xây dựng
>> Lịch sử hình thành ngành xi măng Thế giới
>> Lịch sử bê tông qua các thời đại
>> Sự ra đời và phát triển của vật liệu kính
>> Tổng quan lịch sử phát triển công nghệ xây dựng nhà ở