Các quy định liên quan đến việc quản lý, sử dụng tro xỉ sản xuất VLXD

1. Tái sử dụng, tái chế chất thải bao gồm cả việc sử dụng tro, xỉ, thạch cao nhân tạo làm nguyên liệu sản xuất là hoạt động được khuyến khích theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 và Nghị định số 38/2015/NĐ-CP ngày 24/4/2015 của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu (Nghị định số 38/2015/NĐ-CP).

2. Theo quy định tại Điều 40 Nghị định 24a/2016/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý vật liệu xây dựng:

- Chủ cơ sở phát thải tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, hoá chất, phân bón, luyện kim có trách nhiệm phân loại, sơ chế tro, xỉ, thạch cao đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng;

- Trường hợp không đủ khả năng tự phân loại, sơ chế thì phải thuê đơn vị có đủ năng lực để thực hiện việc phân loại và sơ chế đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng.

3. Theo quy định tại Nghị định số 38/2015/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý chất thải và phế liệu:

- Các nhà máy nhiệt điện, hoá chất, phân bón nếu không tự tái sử dụng, xử lý, tái chế tro, xỉ, thạch cao tại khuôn viên nhà máy thì phải chuyển giao cho đơn vị có chức năng vận chuyển, xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường theo quy định tại Điều 30 Nghị định số 38/2015/NĐ-CP;

- Tổ chức, cá nhân thu gom, vận chuyển chất thải rắn công nghiệp thông thường tuân thủ quy định tại Điều 96 Luật Bảo vệ môi trường và Điều 31 Nghị định số 38/2015/NĐ-CP, trong đó có trách nhiệm chuyển giao chất thải cho cơ sở xử lý chất thải rắn công nghiệp thông thường được phép hoạt động theo quy định của pháp luật;

- Cơ sở xử lý, tái sử dụng, tái chế tro, xỉ, thạch cao phải đáp ứng các yêu cầu tại Điều 32, Điều 33 của Nghị định số 38/2015/NĐ-CP, trong đó có yêu cầu phải trình phương án cho cơ quan có thẩm quyền để được xem xét, chấp thuận trước khi triển khai thực hiện (trường hợp chưa phù hợp với báo cáo ĐTM hoặc Kế hoạch BVMT hoặc hồ sơ, giấy tờ tương đương).
 
4. Ngày 23/9/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1696/QĐ-TTg về một số giải pháp thực hiện xử lý tro, xỉ, thạch cao phát sinh từ các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất phân bón (sau đây gọi tắt là tro, xỉ, thạch cao) để làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng trong đó có yêu cầu việc sử dụng tro bay, thạch cao nhân tạo làm nguyên liệu sản xuất phải tuân thủ các yêu cầu tại các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm, hàng hoá vật liệu xây dựng.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng được giao chủ trì phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về việc sử dụng tro, xỉ, thạch cao thu hồi từ các nhà máy nhiệt điện, hóa chất làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng.

5. QCVN 16:2014/BXD - quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm, hàng hoá vật liệu xây dựng, trong đó có nhóm sản phẩm phụ gia cho xi măng, bê tông và vữa:

- Phụ gia tro bay hoạt tính dùng cho bê tông, vữa xây và xi măng với các chỉ tiêu kỹ thuật đáp ứng yêu cầu theo Bảng 1, Bảng 2 của TCVN 10302:2014.

- Các sản phẩm, hàng hoá vật liệu xây dựng phải được công bố hợp quy phù hợp với các quy định kỹ thuật dựa trên kết quả Chứng nhận hợp quy của Tổ chức đánh giá sự phù hợp được Bộ Xây dựng chỉ định hoặc thừa nhận.

- Công tác chứng nhận hợp quy thực hiện theo Phương thức 5: (1) Được áp dụng cho sản phẩm của nhà sản xuất có Chứng chỉ hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001. (2) Hiệu lực của giấy Chứng nhận hợp quy: 01 năm đối với sản phẩm nhập khẩu; 03 năm đối với sản phẩm được đánh giá tại nơi sản xuất và giám sát hàng năm thông qua việc thử nghiệm mẫu lấy tại nơi sản xuất hoặc trên thị trường.

6. Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong các công trình xây dựng:

- Theo quy định tại Điểm 3 Mục I (quan điểm xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao) Điều 1, Tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG (trước hoặc sau khi xử lý) đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng được coi là sản phẩm hàng hoá vật liệu xây dựng và được điều chỉnh theo quy định của pháp luật về sản phẩm hàng hoá.

- Các chủ cơ sở phát thải và các cơ sở xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu cho sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng phải tuân thủ các quy định tại Điều 40 của Nghị định 24a/2016/NĐ-CP;

- Trường hợp tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG không thể xử lý, sử dụng làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng hoặc sử dụng trong các công trình xây dựng thì được xử lý như chất thải rắn không thể tái chế.

- Trách nhiệm của Bộ Xây dựng: Ban hành theo thẩm quyền hoặc phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan sửa đổi, bổ sung hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế quy định việc xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và sử dụng trong các công trình xây dựng.

- Trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường: (i) Hướng dẫn, kiểm tra việc thu gom, vận chuyển, lưu trữ, xử lý và tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao FGD, thạch cao PG tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường; hướng dẫn việc đồng xử lý tro, xỉ, thạch cao trong sản xuất vật liệu xây dựng, coi quá trình sản xuất vật liệu xây dựng có sử dụng tro, xỉ, thạch cao trực tiếp là quá trình xử lý tro, xỉ, thạch cao; (ii) Hoàn thiện, bổ sung, các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, quy định sử dụng tro, xỉ, thạch cao để hoàn nguyên mỏ; (iii) Hướng dẫn việc chôn lấp tro, xỉ, thạch cao trong trường hợp tro, xỉ, thạch cao không thể sử dụng được.