Công ty CP Gạch ngói 22-12 tiền thân là Công trường 55 thuộc Tổng đội công trình 22 Quân khu IV ra đời trong khói lửa chiến tranh, những người công nhân đầu tiên của công trường là những người lính từ khắp mọi miền đất nước, những người con đã vào sinh ra tử trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ từ miền Nam tập kết ra Bắc về đây xây dựng hậu phương. Ngày đầu thành lập, gần 1.000 cán bộ , chiến sỹ chủ yếu là thương bệnh binh, sau một thời gian số công nhân được tuyển thêm từ các địa phương Thanh Chương, Nghi Lộc, Nam Đàn, Hưng Nguyên (Nghệ An), Đức Thọ, Hương Sơn, Nghi xuân (Hà Tĩnh). Vừa lao động vừa chiến đấu, thời kỳ này sản phẩm của công trường sản xuất mỗi năm đạt 3,5 triệu viên làm bằng thủ công, chủ yếu phục vụ các công trình quốc phòng.
Ngày 1/1/1961, Công trường 55 thuộc Tổng đội công trình 22 Quân khu IV chuyển sang đơn vị kinh tế quốc doanh được đổi tên thành Xí nghiệp gạch ngói 22-12. Tháng 5/1962, Xí nghiệp chuyển từ Cầu Đước về xã Hưng Chính (Hưng Nguyên). Tháng 6/1968, giặc Mỹ đánh phá miền Bắc ngày càng ác liệt. Nghe theo tiếng gọi của Đảng và Bác Hồ, nhiều cán bộ, chiến sỹ năm xưa cùng hàng trăm thanh niên của xí nghiệp lên đường vào Nam chiến đấu. Lúc này xí nghiệp phải chuyển lên xã Nghĩa Trung (Nghĩa Đàn) và một bộ phận chuyển sang các xã Hưng Thái, Hưng Mỹ (Hưng Nguyên). Cuối năm 1969, xí nghiệp trở về phục hồi nơi cũ tại xã Hưng Chính (Hưng Nguyên).
Lò nung tuynel tiết kiệm 40 – 45% lao động, 30 – 40% nhiên liệu và 20% nguyên liệu.
Qua 5 năm vừa sản xuất vừa chiến đấu trên mặt trận kinh tế, các cán bộ, chiến sỹ công trường 55 đã không ngừng phát huy bản chất anh Bộ đội Cụ Hồ, đôi tay rắn rỏi của người lính quen cầm súng, không kể nắng mưa cho ra lò những viên gạch ngói chất lượng. Công trường đã sản xuất 2,5 - 3,5 triệu viên gạch ngói năm 1960, tăng lên 7 triệu viên năm 1964, để phục vụ xây dựng doanh trại và công trình quốc phòng - an ninh của Quân khu IV. Sự kiện dấu ấn đối với xí nghiệp là cuối năm 1973 Xí nghiệp vinh dự được đón Phó Thủ tướng Đỗ Mười về thăm, Phó Thủ tướng khen ngợi Xí nghiệp đạt 3 nhất: Vốn ít nhất, ra sản phẩm nhiều nhất; Sử dụng thiết bị đạt năng suất cao nhất; Chất lượng sản phẩm tốt nhất.
Năm 1975, đất nước thống nhất, cả nước cùng tiến lên CNXH, Xí nghiệp lại có thêm niềm vui mới: Nước Cộng hòa dân chủ Đức viện trợ toàn bộ dây chuyền sản xuất gạch mộc cơ khí hóa, tự động hóa nâng công suất từ 7 triệu viên/năm lên 17 - 20 triệu viên/năm. Tất cả tâm huyết góp sức mình xây dựng một nhà máy hiện đại - “đứa con đầu lòng” của ngành sản xuất vật liệu xây dựng miền Trung. Ngoài nhiệm vụ sản xuất, tập thể xí nghiệp còn đương đầu với những khó khăn thách thức của trận lụt lịch sử năm 1978 và cơn bão trên cấp 12 năm 1982; đồng thời là những khó khăn của thời kỳ đầu đổi mới của đất nước năm 1986. Với trí tuệ và năng lực, các đồng chí lãnh đạo xí nghiệp cùng CB,CNVC đã đưa con thuyền doanh nghiệp vượt qua ghềnh thác của cơ chế thị trường, đổi mới công nghệ để phát triển và tiến lên.
Bước sang thời kỳ đổi mới, Xí nghiệp là đơn vị đầu tiên của các địa phương trong cả nước mạnh dạn ứng dụng công nghệ nung bằng lò tuynel của Bun-ga-ri với công nghệ nung ưu việt từ những đầu năm 1990. Lò nung tuynel tiết kiệm 40 - 45% lao động, 30 - 40% nhiên liệu và 20% nguyên liệu. Ngoài ra, còn giảm được ô nhiễm môi trường, hạ giá thành sản phẩm. Việc ứng dụng thành công lò nung Tuy-nel ở Xí nghiệp gạch ngói 22-12 đã mở ra một phong trào rộng khắp trên 60 tỉnh, thành trong cả nước. Điều này minh chứng cho bước đi tiên phong đúng đắn của doanh nghiệp.
Đến năm 2003, Xí nghiệp gạch ngói 22-12 chuyển từ doanh nghiệp nhà nước sang công ty cổ phần - đây là bước đi thích hợp nhằm phát huy tính chủ động của doanh nghiệp. Từ khi cổ phần hóa, Công ty đã đầu tư hàng chục tỷ đồng xây dựng 10.000 m2 nhà kính phơi gạch mộc, đổi mới đầu tư, thay thế các thiết bị sản xuất gạch mộc và công cụ lao động theo hướng hiện đại bán tự động và tự động trong sản xuất, sửa chữa lò nung tuynel đáp ứng yêu cầu sản xuất từ 17 - 20 triệu viên/năm. Sản xuất kinh doanh hiệu quả, doanh thu không ngừng tăng, nếu năm 2010 đạt 16.830.146 đồng, thì năm 2014 tăng lên 26.259.240 đồng; lợi nhuận năm 2011 tăng 5,94 lần so với năm 2006; thu nhập người lao động năm 2016 tăng 1,8 lần so với năm 2011, tăng 5,2 lần so với năm 1999; các chế độ BHXH, BHYT, đời sống vật chất, tinh thần, tham quan nghỉ mát, thể thao và các phong trào an sinh xã hội thường xuyên được quan tâm; nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước đều hoàn thành 100% kế hoạch.
Đến hôm nay, Công ty CP Gạch ngói 22-12 đã có một dây chuyền sản xuất gạch ngói hiện đại với lò nung tuynel có công suất 18 - 20 triệu viên/năm. 60 năm qua Công ty đã sản xuất 740 triệu viên gạch, 124 triệu viên ngói cung cấp xây dựng cho các công trình trọng điểm của tỉnh nhà và nhân dân địa phương; là đứa con đầu lòng của nhà máy gạch lớn của miền Trung xứng đáng là lá cờ đầu của ngành sản xuất vật liệu xây dựng Nghệ An. Hơn nửa thế kỷ nỗ lực phấn đấu không ngừng, có thể khẳng định một cách chắc chắn rằng: Công ty CP Gạch ngói 22-12 đã tìm được vị trí đích thực của mình trong lòng người dân xứ Nghệ.
VLXD.org (TH/ Báo Nghệ An)