Kết cấu cầu thang là gì
Kết cấu cầu thang là tập hợp các bộ phận liên kết với nhau để hình thành lối đi giữa các tầng. Hệ thống này phải chịu nhiều loại tải trọng: trọng lượng bản thân, tải của người sử dụng và vật dụng mang vác. Vì vậy, thiết kế cầu thang luôn là một trong những hạng mục kỹ thuật quan trọng trong xây dựng.
Vai trò chính của kết cấu cầu thang trong công trình:
Đảm bảo an toàn: phân bổ tải trọng hợp lý, hạn chế nứt gãy, võng sàn, sập đổ.
Nâng cao thẩm mỹ: nhiều công trình đặt cầu thang như một trung tâm kiến trúc, đặc biệt khi bố trí ở phòng khách.
Tối ưu công năng: cầu thang hợp lý giúp tiết kiệm diện tích và tạo lối đi thông thoáng.
Hỗ trợ phong thủy: vị trí, hướng đi và số bậc thang ảnh hưởng đến dòng chảy năng lượng trong ngôi nhà.
Tiêu chuẩn kết cấu cầu thang
Theo TCVN 4319:2012 và quy chuẩn xây dựng Việt Nam hiện hành, một cầu thang đạt chuẩn cần đáp ứng các tiêu chí sau:
Chiều cao bậc: 150–180mm.
Chiều rộng bậc: 250–300mm.
Độ dốc cầu thang: 20–45 độ.
Chiều cao lan can: tối thiểu 900mm.
Chiều rộng cầu thang: từ 900mm trở lên đối với nhà ở, từ 1200mm trở lên đối với công trình công cộng.
Chiếu nghỉ: bố trí sau mỗi 11–12 bậc, có chiều rộng tối thiểu 900mm.
Các thông số này giúp người sử dụng di chuyển an toàn, thuận tiện và đảm bảo tính bền vững cho công trình.
Các bộ phận chính trong kết cấu cầu thang
Bản thang: Chịu tải trọng chính, thường làm bằng bê tông cốt thép, gỗ, thép hoặc kính. Có ba dạng phổ biến: bản thang nghiêng (phù hợp nhà ở thông thường), bản thang gấp khúc (tiết kiệm diện tích nhà phố hẹp), bản thang cong (thường dùng trong biệt thự, khách sạn).
Chiếu nghỉ và chiếu tới: Giúp người đi nghỉ chân, đổi hướng và kết nối sàn tầng. Đây là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự thoải mái và an toàn khi di chuyển.
Dầm cầu thang: Chịu lực chính, liên kết bản thang với dầm sàn. Nếu không tính toán kỹ, dầm có thể võng hoặc nứt, ảnh hưởng đến tuổi thọ công trình.
Lan can và tay vịn: Đảm bảo an toàn, hỗ trợ người sử dụng, đồng thời tăng thẩm mỹ. Vật liệu phổ biến gồm gỗ, sắt sơn tĩnh điện, inox hoặc kính cường lực.
Bậc thang: Mỗi bậc gồm mặt bậc và cổ bậc. Kích thước chuẩn theo công thức 2h + b = 600–630mm (h: chiều cao bậc, b: chiều rộng bậc). Với nhà ở dân dụng, chiều cao bậc nên từ 150–180 mm, chiều rộng bậc 250–300mm để bước chân thoải mái.
Lưu ý khi thiết kế cấu cầu thang
Khi thiết kế cầu thang trong nhà ở, cần kết hợp yếu tố kỹ thuật (TCVN, QCVN) và yếu tố sử dụng thực tế – thẩm mỹ – phong thủy để đảm bảo an toàn, tiện nghi và hài hòa.
Kích thước bậc: Chiều cao bậc từ 150-170mm, chiều rộng (mặt bậc) từ 240-300mm để đảm bảo thoải mái khi di chuyển.
Độ dốc: Độ dốc phù hợp, tránh quá cao gây mệt mỏi hoặc quá thấp làm tăng chiều dài cầu thang.
Chiều rộng vế thang: Tối thiểu 800mm để hai người có thể tránh nhau và thuận tiện vận chuyển đồ đạc.
Tay vịn: Chiều cao tay vịn khoảng 850-900mm tính từ mặt bậc.
Chiếu nghỉ: Kích thước chiếu nghỉ phải bằng hoặc lớn hơn bề rộng vế thang để tạo không gian nghỉ ngơi thoải mái.
Số bậc lẻ: Đảm bảo số bậc thang là số lẻ để mang lại vượng khí tốt.
Vị trí: Không đặt cầu thang đối diện cửa chính, nhà bếp, phòng ngủ hoặc hướng thẳng vào nhà vệ sinh.
Không gian: Đặt cầu thang ở nơi thoáng, sáng sủa và kết hợp với giếng trời để khí lưu thông tốt.
Hài hòa: Thiết kế cầu thang hài hòa, cân đối với tổng thể không gian kiến trúc của ngôi nhà.
Tận dụng gầm cầu thang: Có thể tận dụng không gian dưới gầm để làm kệ sách, tủ đồ.
Kiểu dáng: Đối với nhà có diện tích nhỏ, có thể thiết kế cầu thang dạng góc, xoắn ốc hoặc kết hợp giếng trời để tiết kiệm diện tích.
Đủ ánh sáng: Đảm bảo cầu thang có đủ ánh sáng tự nhiên (từ giếng trời, cửa sổ) và ánh sáng nhân tạo (đèn led âm tường, đèn treo tường) để tăng tính an toàn và thẩm mỹ.
Thông thoáng: Sự thông thoáng giúp lưu thông khí tốt, tạo cảm giác rộng rãi cho cầu thang.
BÀI CÙNG CHỦ ĐỀ:
>> Kích thước cầu thang tiêu chuẩn trong xây dựng
>> Nguyên tắc phong thủy khi thiết kế cầu thang trong nhà
>> Cách thiết kế cầu thang cho nhà ống
>> Bí quyết bố trí cầu thang cho nhà biệt thự hợp phong thủy
>> Một số mẫu cầu thang đẹp và tiết kiệm diện tích cho nhà nhỏ hẹp